De Hoge Raad heeft vorig jaar een arrest gewezen dat relevant is voor onderwijsinstellingen die gezamenlijk onderwijs aanbieden. De uitkomst van dit arrest kan aanleiding zijn voor onderwijsinstellingen om op een soortgelijke wijze samenwerking vorm te (gaan) geven.
De situatie in dit arrest was als volgt: twee ROC’s bieden samen opleidingen aan in het kader van voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (VAVO-opleidingen) onder de naam A. De samenwerking beoogt de VAVO-opleidingen, die voorheen door de ROC’s apart werden verzorgd, voor gemeenschappelijke rekening en risico en onder een gemeenschappelijke naam aan te bieden.
De afspraken tussen de beide ROC’s zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. In deze overeenkomst is onder andere vastgelegd dat de ROC’s zoveel mogelijk naar evenredigheid zorgdragen voor de ondersteunende diensten die voor het verzorgen van VAVO-onderwijs nodig zijn, zoals ICT- en personele diensten, financiële administratie, terbeschikkingstelling van personeel, huisvestingsdiensten en marketing. De gezamenlijke inkomsten en uitgaven worden op een gemeenschappelijke kostenplaats [A] in de administratie verantwoord. Deze administratie wordt door één van de beide ROC’s gevoerd.
De samenwerkingsovereenkomst tussen de beide ROC’s bepaalt verder nog het volgende:
1. De ROC’s streven naar een kostendekkende exploitatie voor A .
2. Verschillen tussen de inkomsten en de uitgaven zoals die zijn verantwoord op de gemeenschappelijke kostenplaats voor [A] in de administratie worden op basis van 60/40 verdeeld tussen ROC 1 en ROC 2.
De Belastingdienst was van mening dat beide ROC’s btw-belaste ondersteunende activiteiten verrichten aan het samenwerkingsverband A (dat naar de mening van de Belastingdienst als een afzonderlijke ondernemer voor de btw moest worden aangemerkt). Het ging daarbij onder meer om het ter beschikking stellen van niet onderwijzend personeel en de terbeschikkingstelling van onderwijsmaterialen. Op grond van dit uitgangspunt legde de Belastingdienst naheffingsaanslagen omzetbelasting op aan de ROC’s.
De Hoge oordeelde in deze kwestie uiteindelijk dat de samenwerking tussen de ROC’s was bedoeld om het volwassenenonderwijs, dat voorheen door ieder van hen werd verricht, te bundelen. Niet in geschil daarbij is dat het volwassenenonderwijs naar zijn aard btw-vrijgesteld is. De bijdrage die ieder van de ROC’s moet leveren zijn werkzaamheden die in de regel bij het geven van (volwassenen)onderwijs aan de orde zijn en die door de beide ROC’s ook voor de samenwerking werd verricht als onderdeel van het volwassenenonderwijs.
Als de ROC’s al prestaties tegen vergoeding verrichten, aldus de Hoge Raad, dan is sprake van een ondeelbare onderwijsprestatie waarin de ondersteunende werkzaamheden van de ROC’s opgaan. (Uitspraken van de Hoge Raad van 22 januari 2016, zaaknummers 14/02281 en 14/02279)
Naar aanleiding van dit arrest is het besluit van de Staatssecretaris uit 2014 (nr. BLKB/2014/125M), waarin de vrijstelling voor de btw inzake het onderwijs wordt toegelicht, gewijzigd (door middel van het besluit van 6 oktober 2016, nr. BLKB/2016/306)).
In deze wijziging wordt een voorbeeld gegeven van de wijze waarop de uitspraken van de Hoge Raad in de praktijk uitwerken:
Twee onderwijsinstellingen bieden in samenwerking van btw vrijgesteld onderwijs aan waarbij beide onderwijsinstellingen dat onderwijs verzorgen met gebruikmaking van eigen docenten. De ene onderwijsinstelling (A) stelt huisvesting ter beschikking en de andere onderwijsinstelling (B) verzorgt de leerlingenadministratie en de ict-ondersteuning. In dit geval verrichten beide onderwijsinstellingen ieder één ondeelbare van btw vrijgestelde onderwijsprestatie. Het maakt daarbij niet uit dat de docenten van B lesgeven in de lokalen van A en/of dat docenten van A bij het lesgeven gebruik maken van de ict-ondersteuning die door B wordt verzorgd.
Voor het vorenstaande is niet van belang of sprake is van wettelijk geregeld onderwijs (onderdeel 3.1) of van bij algemene maatregel van bestuur aangewezen onderwijs (onderdeel 3.2).
* Bij onderwijsondersteunende diensten kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de werkzaamheden van een roosteraar, facilitaire en huisvestingsdiensten, financiële administratie- en ict-diensten.
Heeft u nog vragen? Neem contact opmet mr. S.G. Gardebroek van Horlings Accountants & Belastingadviseurs via 020-5700200 of: sgardebroek@horlings.nl
